ĆWICZENIA ODDECHOWE

08-03-2018

➡️ Lecznicze wykorzystanie określonego sposobu oddychania ma swoje początki w medycynie chińskiej oraz medycynie hinduskiej. Jako element systemu leczniczego i medytacyjnego ćwiczenia oddechowe rozwinięto w yodze. W medycynie europejskiej na przydatność ćwiczeń oddechowych zwrócono uwagę pod koniec XIX w. w związku z rozwojem przyrodolecznictwa i gimnastyki leczniczej. W czasie pierwszej wojny światowej zastosowano ćwiczenia oddechowe u chorych po urazach klatki piersiowej i płuc, a począwszy od lat 30. XX wieku były coraz szerzej wykorzystywano je w postępowaniu pooperacyjnym. W 2. połowie XX wieku stają się uznanym składnikiem fizjoterapii klatki piersiowej.
➡️ Podstawą do stosowania ćwiczeń oddechowych jest istnienie podwójnego mechanizmu sterowania oddechem. Z jednej strony występuje automatyzm zapewniający wykonywanie oddechów poza świadomością oddychającego, a z drugiej strony można świadomie, aczkolwiek w określonych granicach, wpływać na pracę mięśni oddechowych, kontrolując rytm wdechów i wydechów oraz tor oddychania. W wielu sytuacjach chorobowych lub przy braku aktywności fizycznej zbyt mała wentylacja płuc nie zapewnia wymiany powietrza we wszystkich pęcherzykach płucnych, co skutkuje wystąpieniem niedodmy i zwiększonym ryzykiem powikłań zapalnych. Przepływ powietrza ma wpływ na usuwanie wydzieliny z oskrzeli oraz utrzymanie drożności dróg oddechowych. Ćwiczenia oddechowe mogą poprawiać dostarczanie powietrza do płuc w trakcie ich wykonywania, a także zwiększać siłę i wytrzymałość mięśni oddechowych oraz możliwości ruchowe klatki piersiowej, poprawiające komfort oddychania przez dłuższy okres. Koncentracja uwagi na własnym pogłębionym oddechu wpływa też na stan psychiczny.

Cel wykonywania ćwiczeń oddechowych to:
skorygowanie wzoru oddechowego;
zwiększenie objętości płuc;
leczenie niedodmy i jej zapobieganie;
ułatwienie usuwania wydzieliny z dróg oddechowych;
utrzymywanie drożności oskrzelików u osób z rozedmą płuc, u których występuje zjawisko pułapki powietrznej;
zapobieganie powstawaniu zrostów opłucnej u osób z zapaleniem opłucnej;
zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i przepony;
wzmocnienie mięśni oddechowych;
zmniejszenie pracy oddechowej (wydatku energetycznego przy oddychaniu);
zmniejszenie nasilenia duszności i uczucia zmęczenia oraz poprawa tolerancji wysiłku;
zmniejszenie napięcia w stanach lękowych i innych zaburzeniach emocjonalnych;
uzyskanie ogólnego rozluźnienia (relaksacji);
przygotowanie chorego do stanu nasilonej duszności (np. napadu astmy oskrzelowej);
uzyskanie przez chorego poczucia lepszej kontroli stanu swojego organizmu i ułatwienie radzenia sobie z chorobą
skorygowanie wzoru oddechowego;
zwiększenie objętości płuc;
leczenie niedodmy i jej zapobieganie;
ułatwienie usuwania wydzieliny z dróg oddechowych;
utrzymywanie drożności oskrzelików u osób z rozedmą płuc, u których występuje zjawisko pułapki powietrznej;
zapobieganie powstawaniu zrostów opłucnej u osób z zapaleniem opłucnej;
zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i przepony;
wzmocnienie mięśni oddechowych;
zmniejszenie pracy oddechowej (wydatku energetycznego przy oddychaniu);
zmniejszenie nasilenia duszności i uczucia zmęczenia oraz poprawa tolerancji wysiłku;
zmniejszenie napięcia w stanach lękowych i innych zaburzeniach emocjonalnych;
uzyskanie ogólnego rozluźnienia (relaksacji);
przygotowanie chorego do stanu nasilonej duszności (np. napadu astmy oskrzelowej);
uzyskanie przez chorego poczucia lepszej kontroli stanu swojego organizmu i ułatwienie radzenia sobie z chorobą.

❗️❗️Zalecenie ćwiczeń oddechowych musi poprzedzać badanie pacjenta określające wzór oddechowy i jego ewentualne zaburzenia, pozwalające na wykluczenie przeciwwskazań (takich jak: ostra niewydolność oddechowa, krwawienie z dróg oddechowych, silny lub niezdiagnozowany ból okolicy klatki piersiowej), prowadzące do wskazania celu i zaplanowanie ćwiczeń. Przed rozpoczęciem ćwiczeń pacjent musi otrzymać szczegółowe instrukcje dotyczące sposobu wykonywania ćwiczeń. Ćwiczenia oddechowe stosuje się w leczeniu stacjonarnym i ambulatoryjnym, w ośrodkach leczniczych, rehabilitacyjnych i uzdrowiskowych, a także zaleca się je do samodzielnego stosowania w domu chorego. Instrukcji udzielają oraz efekty ćwiczeń kontrolują lekarze, fizjoterapeuci, pielęgniarki. ❗️❗️❗️[https://goo.gl/QBeU3F]